الگویی برای تولید خودروهای ارزان قیمت در ایران
فروش خودرو، در یک‌سال گذشته خودروسازان کشور با خودروسازان خارجی بسیاری پشت میز مذاکره نشسته‌اند و برخی به توافق رسیده و مذاکرات با عده‌ای دیگر ادامه دارد اما در این میان با توجه به قدرت خرید پایین مردم ایران به نظر می‌رسد قرار نیست توافقنامه‌ای برای تولید خودروهای ارزان‌قیمت در ایران به امضا برسد.
خودروهایی که قرار است در همکاری مشترک ایران‌خودرو و پژو به تولید برسند، قیمت‌های بالایی دارند به طوری که حداقل قیمت، حدود ۶۰ میلیون تومان عنوان شده است. علاوه بر آن حداقل قیمتی که برای خودروهای تولیدی از سوی سایپا و سیتروئن درنظر گرفته شده، ۴۵ میلیون تومان است. آنطور که کارشناسان صنعت خودرو می‌گویند، بیش از ۸۰ درصد مردم ایران توانایی خرید خودروهایی زیر ۳۰میلیون تومان را دارند. در حال‌حاضر قدیمی‌ترین خودروهای تولیدی کشور در این رده قیمتی قرار دارند؛ خودروهایی که بیش از ۲۰ سال از تولید آنها در کشور می‌گذرد و از آنجایی که مشتریان گزینه دیگری برای خرید ندارند، مجبور به استفاده از این خودروها هستند.
از طرفی قراردادهای خودرویی نشان می‌دهد خبری از تولید مشترک خودرو ارزان در کشور وجود ندارد و تجربه نشان داده اگرچه برخی خودروسازان خارجی ادعا می‌کنند که قصد تولید برخی مدل‌های خود با قیمتی پایین در ایران را دارند اما با آغاز تولید، هنگام عرضه به بازار قیمت خودرو ۲ برابر می‌شود. بنابراین خودروسازان داخلی برای احترام به نیاز مصرف‌کنندگان ایرانی باید چاره‌ای اساسی بیندیشند.
تولید ارزان با تیراژ بالا
به گفته یک کارشناس صنعت خودرو، نگاهی به تولید خودرو در کشور نشان می‌دهد در میان خودروهای سواری، پژو ۴۰۵؛ در خودروهای تجاری، کامیونی با عمری معادل۶۰ سال و در بین خودروهای وانت، وانت زامیاد با سنی نزدیک به ۵۰ سال در ردیف قدیمی‌ترین خودروهای کشور قرار می‌گیرند. بعد از پژو ۴۰۵ که سال ۱۳۶۹ در ایران به تولید رسید، خودرو پراید با تولید در سال ۱۳۷۰ قدیمی‌ترین خودرو سواری کشور است. فربد زاوه در گفت‌وگو با صمت در ارتباط با خودروهای خارجی که می‌توانند جایگزین خودروهای زیر ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان در ایران باشند، اظهار کرد: جایگزینی خودرو در رده‌های قیمتی زیر ۳۵ میلیون تومان فعالیت ساده‌ای نیست به‌ویژه اگر قرار باشد خودرویی در کلاس پژو ۴۰۵ به تولید برسد زیرا تعداد محصولاتی زیر ۳۵ میلیون تومانی که می‌توان آنها در کشور به تولید رساند، بسیار محدود است. این خودروها به‌طور معمول اندازه کوچکی داشته و از فناوری پیچیده‌ای برخوردارند. بنابراین تولید یک خودرو و فروش آن با قیمتی معادل ۷ هزار یورو کار ساده‌ای نیست. وی ادامه داد: نزدیک‌ترین پلتفرم ارزان‌قیمت در دنیا برای این رده قیمتی، پلتفرم لوگان است. در این پلتفرم خودروهای ارزان‌قیمت حتی تا ۶ هزار یورو نیز وجود دارد بنابراین به نظر می‌رسد جایگزین مناسبی برای خودروهای ارزان‌قیمت قدیمی در کشور باشد.
روی این پلتفرم، شرکت داتسون نیز خودرویی تولید کرده که ارزان‌قیمت است و «داتسون» گو نام دارد. این کارشناسان خودرو در ارتباط با تولید خودروهای ارزان‌قیمت روی پلتفرم‌هایی که ایران‌خودرو و سایپا روی آن تمرکز کرده‌اند، معتقد است از آنجایی که خودروهای تولیدی روی پلتفرم‌های خودروسازان داخلی جدید هستند، اگر تیراژ آنها پایین باشد به طور قطع قیمت بالایی خواهند داشت و جایگزین خودروهای ارزان‌قیمت در کشور نخواهند شد. اگر پلتفرم‌های جدید با محصولات کنونی مشترک باشد، می‌توان انتظار تولید خودرویی ارزان‌قیمت روی این پلتفرم‌ها را داشت و جایگزین خودروهای فعلی کرد. براساس سخنان زاوه، تمام خودروهایی که زیر ۳۵ میلیون‌تومان در ایران عرضه می‌شود داخلی بوده و قیمت خودروهای وارداتی از ۷۰ میلیون تومان آغاز می‌شود و اصل محصولات وارداتی قیمتی بیش از ۱۱۰میلیون تومان دارند.
تولید ارزان‌رو پلتفرم مشترک
در حال‌حاضر استانداردهای خودرویی در ایران بر پایه استانداردهای اروپا تعیین می‌شود و به‌طور کلی یکی از عواملی که روی قیمت تمام‌شده خودرو اثر می‌گذارد، رعایت استانداردهای اجباری است.
آنطور که مدیرعامل پیشین پارس خودرو در گفت‌وگو با صمت اظهار می‌کند ارتقای استانداردهای خودرویی دنیا و الزام خودروسازان به رعایت آن، باعث شده تولید خودرو در رده قیمتی ۳۵ میلیون تومان دشوار باشد. به دیگر سخن مردم ایران به خرید خودروهای ارزان‌قیمت عادت کرده‌اند و انتظار دارند با ورود خودروسازان خارجی خودروهایی باقیمت پایین به بازار عرضه شود اما این تفکر اشتباه است زیرا سطح استانداردهای اجباری بالا رفته بنابراین قیمت خودرو هم بالا می‌رود. به گفته مهدی نیکدل، برای نمونه خودرویی که در اروپا با قیمت پراید عرضه می‌شود اگر در ایران به تولید برسد، قیمتی کمتر از ۴۵ میلیون تومان نخواهد داشت. خودروسازان کشور باید با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و استانداردهای ملی، قیمت تمام شده را پایین بیاورند. ممکن است استانداردی در اروپا اجباری باشد اما رعایت آن در کشور قابل‌قبول نباشد.
برای به‌دست آوردن ارزش‌افزوده باید سعی شود استانداردهای ملی ایران به استانداردهای جهانی نزدیک شود اما قیمت فاصله‌ای منطقی داشته باشد تا بازار حفظ شود. وی به این پرسش که با توجه به اقدام خودروسازان کشور به طراحی پلتفرم آیا می‌توان انتظار داشت که خودروهایی ارزان‌قیمت روی این پلتفرم‌ها به تولید برسند؟ گفت: اگرچه ایران‌خودرو و سایپا به صورت جداگانه درصدد طراحی پلتفرم برآمده‌اند اما اگر خودروسازان داخلی روی پلتفرمی مشترک به تولید خودرو بپردازند، محصولات تولیدی ارزان‌تر خواهد شد و قابلیت رقابت با خودروهای خارجی را خواهد داشت. یکی از عواملی که روی پایین آمدن قیمت تمام شده اثر می‌گذارد، تولید به مقیاس است.
برای نمونه اگر تولید ۱/۵ میلیون خودرو روی پلتفرمی اقتصادی باشد، اگر چند خودروساز از این پلتفرم به طور مشترک استفاده کنند، قیمت خودرو پایین می‌آید زیرا حدود ۷۰ درصد قیمت تمام شده یک خودرو به پلتفرم اختصاص دارد. نیکدل برای تکمیل سخنان خود به عنوانی پرداخت و توضیح داد: خودروسازان خارجی از جمله فولکس‌واگن از این روش بسیار استفاده می‌کنند. این نشان مطرح جهانی روی هر پلتفرم حدود ۸ خودرو تولید می‌کند و قیمت تمام شده خود را پایین می‌آورد.
دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بتوانند از طریق ارائه مشوق‌های مختلف، خودروسازان کشور را سر یک میز نشانده و آنها را برای همکاری مشترک تشویق کنند. براساس این گزارش خودروهای ارزان‌قیمت در تمام دنیا همواره مورداستقبال قرار گرفته‌اند بنابراین در ایران نیز با توجه به قدرت خرید پایین مردم، این خودروها موردتوجه هستند. از آنجایی که مدل و پلتفرم برخی خودروهای ارزان‌قیمت در کشور قدیمی است و استفاده از آنها برای مردم خسته‌کننده شده، خودروسازان باید از طریق طراحی پلتفرمی مشترک و تولید خودروهای مختلف روی آن، درصدد رفع نیاز مصرف‌کنندگان ایرانی برآیند.
